هنر بلوچ | هنرمندان بلوچستان | صنایع دستی بلوچی | آهنگ بلوچی | بلوچ موزیک | زیمل

سکه دوزی هنر اصيل بومی زنان بلوچ – صنایع دستی بلوچستان هنر دختر بلوچ

هنر سکه دوزی هنری صدرصد بلوچی است و دارای اصالت بومی بوده و مختص بلوچستان است.

به گزارش سایت هنرمندان بلوچستان نقل از ایسنا منطقه سیستان و بلوچستان، سکه دوزی یکی از هنرهای دستی بلوچستان است

که عموما خانواده های بلوچ از آن جهت تزئین رویه رختخواب یا زینت گردن شتر در موقع عروسی استفاده می کنند و اغلب جهت زینت اتاق نیز به دیوار می آویزند.

هنر سکه دوزي در بلوچستان مانند سوزن‌دوزی دارای سابقه ای طولانی است و تقریباً در تمامی مناطق استان رایج می باشد و بین خود اهالی است.

استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان دراین رابطه گفت: سکه دوزی از هنرهای اصيل بومي بلوچستان است.

امان‌الله تمنده‌رو در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: مرغوبیت محصولات سکه دوزی شده بستگی زیادی به مواد اولیه مرغوب دارد و مهمترین مواردی که در ساخت محصولات سکه دوزی شده به کار می رود شامل پارچه های دارای برق و جلا، دکمه، آینه، پولک، خرمهره و امثال آن می شود.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در گذشته به دلیل هم مرز بودن منطقه با کشورهای هند و پاکستان، اهالی بلوچستان این نوع مواد اولیه را ابتدا از هندوستان و سپس از پاکستان وارد می کردند و به همین جهت در مورد اصالت این هنر بومی استان شبهه و شک فراوانی وجود داشت به طوری که بعضی از محققین و کارشناسان این رشته آن را نشات گرفته از هنرهای دستی هند عنوان کرده اند درحالی که به هیچ وجه چنین نیست و سکه دوزی هنری صددرصد بلوچی است و دارای اصالت بومی بوده و مختص منطقه بلوچستان می باشد و اگر مشابهت هایی بین این هنر و انواع آن در کشورها همجوار دیده می شود فقط به جهت وجود اشتراکات فراوانی است که اهالی بلوچستان ایران با اقوام ساکن در کشورهای مجاور از نظر قومیت،‌ نژاد، زبان و فرهنگ دارند و لذا وجود این تشابهات در هنر دستی ساکنین این مناطق امری طبیعی است.

تمنده رو اظهار کرد: سکه دوزی ها دو نوع می باشند که یکی از آنها برای آویختن ساخته می شوند و اغلب مجموعه ای از اشکال لوزی، مربع و مثلث دارند که برای این کار پارچه را به شکل های موردنظر انتخاب کرده و بنا به سلیقه خود به طرز بسیار زیبایی روی آن دکمه های سفید می دوزند و در لابلای دکمه های دوخته شده آینه های کوچک و بزرگ و پولک قرار می دهند و شکل بدیع به وجود می آورند.

وی ادامه داد: محصولات تولیدی همان گونه که گفته شده بسیار جالب بوده و دارای اصالت می باشد و این همان نوع سکه دوزی هایی است که هم اکنون در غالب فرشگاه های سازمان صنایع دستی ایران عرضه شده و به فروش می رسد.

وی تاکید کرد: اگر چه در حال حاضر قسمت اعظم مواد اولیه ی مورد نیاز این نوع تولید از داخل کشور تامین می گردد،‌ ولی هنوز قسمتی از مواد مورد نیاز این صنعت مانند آینه های کوچک و بزرگ و برخی از انواع پولک ها به دلیل عدم تولید آنها در داخل و فراوای و ارزانی آن در پاکستان به صورت قاچاق از آن کشور وارد می شود.

تمنده رو خاطر نشان کرد: در سال های اخیر سازمان صنایع دستی ایران به دلیل نقش این صنعت در اقتصاد منطقه و قابلیتهای آن در جهت ایجاد درآمد برای زنان و دختران روستایی به آن اهمیت بیشتری داده و جهت تشویق روستائیان بلوچ به فعالیت بیشتر در این رشته،‌ اقدام به خرید تولیدات سکه دوزی شده صنعتگران استان نموده است.

وی بیان کرد: ‌مهمترین مراکز تولید و عرضه سکه دوزی،‌ روستاهای اسپکه، پیپ،‌ فنوج،‌ چانف و آهوران از توابع شهرستان ایرانشهر است و سازمان صنایع دستی ایران،‌ در عین حال بر حسب امکانات اقدام به خرید تولیدات صنعتگران این رشته از دیگر نقاط بلوچستان نیز می کند.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: درحال حاضر مدیریت صنایع دستی سیستان و بلوچستان در یک کارگاه در اردوگاه افاغنه زاهدان با تامین مواد اولیه مورد نیاز صنعتگران،‌ راساً دست به تولیدات این نوع کالا زده و با نظارت مستمر سعی در بالا بردن کیفیت و ایجاد تنوع در طرح‌ها، با حفظ اصالت های بومی و فرهنگی منطقه دارد.

وی خاطرنشان کرد: نوع دیگر سکه دوزی که تولید آن جهت ارائه به بازار فروش چندان مقرون به صرفه نیست و معمولا جز در منازل خود اهالی در جاي دیگري یافت نمی شود، نوعی است که بیشتر روی رخت‌خواب می اندازند و ساخت آن شکل بخصوصي دارد که بر روی قطعه ای بافته شده از پشم به طول تقریبی 3 متر و عرض 50 سانتي‌متر در متن طرح موردنظر دکمه می دوزند و در لابه لای دکمه های خرمهره و آینه های ریز و درشت را جاداده اطراف آن را می پوشانند و از یک طرف سراسر طول محصول را با سنگوله هایی از پشم زینت می دهند.

تمنده رو اظهار کرد: سکه دوزی ها سنتی بوده و تهیه آن برای خانواده های بلوچی هزینه بسیاری در بر دارد زیرا مواد زینتی آن نسبت به آویزهای دیواری خیلی بیشتر است و گرانتر هم تمام می شود.

وی در پايان گفت: مرغوبیت این نوع سکه دوزی ها بستگی مستقیم با وضع مالی خانواده تولید کننده و سلیقه سازنده دارد و از طرفی دارا بودن تعداد بیشتر سکه در منزل هر فرد نیز معرف وضع مالی خوب آن شخص می باشد.